Menu

Polecamy strony

Wyszukiwanie

Ważniejsze rocznice w 2007 r. - cz. 1 (PL)

WAŻNIEJSZE   ROCZNICE   KOŚCIOŁA   RZYMSKOKATOLICKIEGO  
NA   WOŁYNIU,   PRZYPADAJĄCE   W   2007   ROKU

100 lat temu, 3 sierpnia 1907 r. urodził się ks. Stanisław Bogucki. Święcenia kapłańskie przyjął w 1937 r. w Łucku i zaraz rozpoczął posługę kapłańską w Ostrogu. Dnia 19 września 1939 r. opuszcza Wołyń przed nadchodzącą armią czerwoną i rozpoczyna pracę w archidiecezji warszawskiej, potem siedleckiej, wrocławskiej i warmińskiej. Prześladowany, wielokrotnie aresztowany i więziony przez władze komunistyczne w Polsce, między innymi pod zarzutem naruszania wolności sumienia i wyznania. Wieloletni proboszcz i dziekan w Lidzbarku Warmińskim. Odznaczony kapelanią honorową w 1987 r. przez Jana Pawła II. Zmarł dnia 5 grudnia 1996 roku.

95 lat temu, 3 maja 1912 r. urodził się śp. O. Rafał Kiernicki. Biskup pomocniczy archidiecezji lwowskiej, urodzony w 1912 r., wyświęcony na kapłana we Lwowie w 1939 r. Był kapelanem lwowskiego okręgu AK, za co w 1944 r. został aresztowany. Po prawie 5 latach łagrów wraca do Lwowa, podejmuje działalność duszpasterską, przez wiele lat szykanowany przez władze komunistyczne, pracuje jako stróż w Parku Stryjskim. Dopiero w 1958 r. dostaje pozwolenie na pełnienie funkcji kapłańskich. W dniu 16 stycznia 1991 r. został mianowany biskupem, a już po trzech miesiącach, w okresie Świąt Wielkanocnych, dnia 31 marca 1991 r. ks. bp O. Rafał Kiernicki odprawił pierwszą Mszę św. w katedrze łuckiej, będącej wtedy jeszcze muzeum ateizmu. Zmarł 23 listopada 1995 roku.

95 lat temu, 2 października 1912 r. zmarł bł. O. Jan Beyzym. Syn ziemi wołyńskiej, apostoł trędowatych, urodził się 15 maja 1850 r. w Beyzymach na Wołyniu. W 22 roku życia wstąpił do zakonu jezuitów. Studia teologiczne odbył w Krakowie (1879-1881), potem pracował w Tarnopolu (1881-1887), następnie 10 lat jako nauczyciel i wychowawca młodzieży w znanej szkole jezuitów w Chyrowie. W wieku 48 lat wyjechał na misję do Madagaskaru, gdzie zaczął pracować wśród trędowatych. W 1911 r. wybudował tam szpital, który istnieje do dnia dzisiejszego. Rok później umarł z osłabienia i wyczerpania. Zaliczany jest do trzech największych polskich misjonarzy. Dnia 18 sierpnia 2002 r. został beatyfikowany przez papieża Jana Pawła II.

80 lat temu, 30 września, 1927 r., odbył się pierwszy po 201 latach synod diecezji łuckiej, który zorganizował i któremu przewodniczył ks. bp Adolf Piotr Szelążek. Został ustanowiony program działań kurii biskupiej i duchowieństwa. Zajęto się sprawami zagrożenia dla życia Kościoła na skutek laicyzacji, zajęto się kwestią szkolnictwa, misji, rekolekcji i katechizacji. Uregulowano też kwestie prawne i liturgiczne. Program ten był konsekwentnie realizowany przez cały okres międzywojenny.

80 lat temu, 17 grudnia 1927 r. przychylając się do prośby ks. bp A. Szelążka, papież Pius XI wydał dekret ustanawiający św. Teresę od Dzieciątka Jezus (1873–1897), patronką diecezji łuckiej. Papież Pius XI w 1923 r. ogłosił ją błogosławioną, a w 1925 r. świętą. W 1936 r. ku Jej czci ks. bp A.P. Szelążek powołał w Łucku Zgromadzenie Sióstr św. Teresy od Dzieciątka Jezus, aktywnie działające do dzisiaj w Polsce, we Włoszech i na Ukrainie. Dnia 19 października 1997 r., papież Jan Paweł II ogłosił św. Teresę od Dzieciątka Jezus Doktorem Kościoła. Jest trzecią kobietą obdarzoną tym honorowym tytułem.

65 lat temu, w końcu 1942 r. rozpoczęły się pierwsze masowe mordy Polaków dokonywane przez nacjonalistów ukraińskich. Największe z nich to 11-13 listopada w koloni Obórki pow. Łucki, wymordowano 46 mieszkańców, 16 grudnia wymordowano ok. 360 mieszkańców wioski Jezierce (Ozirce) pow. Kostopol, a wieś spalono. Wcześniej, 17 kwietnia w Kostopolu, na skutek denuncjacji Ukraińców, Niemcy rozstrzelali ks. Michała Dąbrowskiego proboszcza parafii Derażne oraz jego organistę.

60 lat temu, 16 kwietnia 1947 r. urodził się ks. bp Marcjan Trofimiak, ordynariusz diecezji łuckiej. Po ukończeniu szkoły średniej, w latach 1965-1966 kształcił się na wydziale muzycznym Studium Pedagogicznego we Lwowie. W latach 1966-1967 odbył służbę wojskową, potem do 1969 r. kontynuował dalszą naukę. W 1969 r. wstąpił do seminarium duchownego w Rydze. Święcenia diakonatu otrzymał 8 grudnia 1973 r., a dnia 26 maja 1974 r. został wyświęcony na kapłana. W latach 1974-1991 był proboszczem w Krzemieńcu, a 2 marca 1991 r. w katedrze lwowskiej, z rąk ks. abp Mariana Jaworskiego otrzymał sakrę biskupią, sufragan lwowski (1991-1998). Dnia 23 marca 1998 r. został ordynariuszem diecezji łuckiej, a 16 maja 1998 r. odbył się pierwszy po 73 latach ingres nowego biskupa do katedry łuckiej. Bp Marcjan jest zastępcą przewodniczącego Konferencji Biskupów Rzymskokatolickich Ukrainy oraz przewodniczącym Komisji ds. Liturgii i Sztuki Kościelnej episkopatu.

60 lat temu, 30 października 1947 r. zmarł ks. Jan Szych. Urodził się w 1898 r., święcenia kapłańskie otrzymał w 1923 r., od 1 września 1926 r. pracował na stanowisku kanclerza Kurii Biskupiej w Łucku. Wspólnie z ówczesnym proboszczem katedry, ks. prał. Dionizym Baranem przyczynił się do uratowania wielu cennych przedmiotów i mienia kościelnego, w tym Cudownego Obrazu Matki Boskiej Latyczowskiej. Po II wojnie światowej był proboszczem parafii św. Jakuba w Toruniu.

55 lat temu, 27 maja 1952 r. zmarł proboszcz sarneński, ks. prałat Jan Lewiński. Urodził się 28 maja 1871 r. w Kamieńcu Podolskim, uczęszczał do seminarium w Żytomierzu, a święcenia kapłańskie przyjął 12 października 1893 r. Przez 10 lat był prefektem gimnazjum w Łucku, potem, w 1913 r. został proboszczem parafii Matki Boskiej Anielskiej w Winnicy. Pomimo wielu szykan władz sowieckich nie opuścił swoich wiernych. Dnia 27 czerwca 1930 r. w wieku 59 lat został aresztowany i skazany na karę śmierci, którą potem zamieniono mu na 10 lat łagrów. Ale już po roku zesłania został wymieniony za szpiega sowieckiego, wrócił do Polski i objął parafię w Turzysku k. Kowla, potem od 1935 r. do 1944 r. pracował w Sarnach. Wyjeżdżając do Polski wywiózł naczynia i szaty liturgiczne oraz cenną kopię Obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej. Był kapelanem na cmentarzu w Łodzi, gdzie zmarł w wieku 81 lat. Obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej wrócił do Sarn 4 sierpnia1995 roku.

55 lat temu, 13 czerwca 1942 r. zmarł na tyfus plamisty ks. Bolesław Jastrzębski, urodzony w 1893 r., święcenia kapłański przyjął w 1925 r., Proboszcz parafii pw. Przemienienia Pańskiego w Maniewiczach, erygowanej w 1923 r., gdzie początkowo była kaplica wojskowa. W latach 1933–1937 ze składek wiernych ks. B. Jastrzębski wybudował nowy murowany kościół. Zdewastowany odzyskano w 1992 r.

45 lat temu, w 1962 r. został zamknięty kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Korcu, przedostatni z czynnych na Wołyniu. Czynny pozostał tylko kościół w Krzemieńcu. Do 1945 r. proboszczem w Korcu był ks. Rafał Godziński (1883-1975), a w latach 1946-1958 dojeżdżał tu z Równego O. Serafin Kaszuba. Po zamknięciu kościoła, mieścił się tam magazyn chemikaliów, a w bocznej kaplicy urządzono toalety dla pracowników. Kościół kompletnie zdewastowany, ponownie odzyskano w 1990 roku.

40 lat temu, 29 maja 1967 r. urodził się ks. kan. Witold Józef Kowalów, duszpasterz, publicysta i wydawca. Po egzaminie maturalnym w 1986 r., wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Krakowie. W 1992 r. otrzymał święcenia kapłańskie i uzyskał stopień magistra historii Kościoła na Wydziale Teologicznym Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. Od 1992 r. pracuje na Ukrainie, jest proboszczem parafii w Ostrogu na Wołyniu, a od 1993 r. również duszpasterzem parafii w Kuniowie (diecezja kamieniecko-podolska). W latach 1992-1995 był także proboszczem parafii Zdołbunów i Klewań. Redaktor naczelny czasopisma religijno-społecznego rzymskokatolickiej diecezji łuckiej „Wołanie z Wołynia”. Członek Rady Głównej Synodu Archidiecezji Lwowskiej i Diecezji Łuckiej (1995-1997). W latach 1996-2000 członek Rady Kapłańskiej Diecezji Łuckiej. Laureat IX Polonijnej Nagrody im. Ireny i Franciszka Skowyrów za „całokształt twórczości nt. Kościoła katolickiego i Polaków na Wołyniu”.

30 lat temu, 8 stycznia 1977 r., zmarł O. Bolesław Kranc, imię zakonne Remigiusz. Urodził się 1 listopada 1910 r., nowicjat w zakonie kapucynów rozpoczął 20 sierpnia 1926 r., a święcenia kapłańskie otrzymał 29 czerwca 1933 r. Pracował w Rozwadowie, Drohobyczu, we Lwowie i Krakowie. Dnia 10 lipca 1939 r. przybył do Ostroga, gdzie pracował przez cały okres wojny. Dnia 13 stycznia 1945 r. został aresztowany przez NKWD i skazany na 10 lat obozu. Dnia 17 grudnia 1945 r., wywieziony na Kołymę, skąd po 2 i pół latach został zwolniony jako niesłusznie skazany(!). Dnia 24 lipca 1947 r. wrócił do Polski, gdzie w latach 1950-1956 pełnił obowiązki przełożonego Krakowskiej Prowincji Kapucynów. Następnie pełnił wiele ważnych funkcji w domach zakonnych kapucynów w całej Polsce. Pochowany na Cmentarzu Rakowickim.

30 lat temu, 19 września 1977 r. zmarł Sługa Boży. O. Serafin Kaszuba, kapucyn, apostoł Wołynia, Kazachstanu i Syberii. Urodził się 10 czerwca 1910 r. we Lwowie. W wieku 18 lat rozpoczyna nowicjat w zakonie kapucynów a 9 września 1932 r. składa śluby wieczyste. Po studiach na Uniwersytecie Jagiellońskim, 23 czerwca 1939 r. otrzymuje dyplom magistra filozofii. Od dnia 25 grudnia 1940 r. pracuje na Wołyniu kolejno w parafiach Karasinie, Dermańce i Starej Hucie. Po wkroczeniu armii czerwonej nie wyjeżdża do Polski, ale w latach 1945-1958 pracuje jako proboszcz w Równem. Potem duszpasterzuje „nielegalnie” jako wędrowny apostoł na Wołyniu, Podolu, Wileńszczyźnie, następnie w Kazachstanie i na Syberii. Kilkakrotnie aresztowany i skazany na zesłanie za „włóczęgostwo”. Chory na gruźlicę, umiera nagle we Lwowie gdzie został pochowany na Cmentarzu Janowskim. Dnia 2 grudnia 1992 r. rozpoczął się jego proces beatyfikacyjny. Obecnie sprawa ta jest rozpatrywana w Rzymie.

Wazniejsze rocznice w 2007 r. - zakończenie (PL)

25 lat temu 13 marca 1982 r. zmarł ks. Józef Kuczyński. Urodził się 3 marca 1904 r., w 1924 r. ukończył seminarium nauczycielskie, a 4 kwietnia 1930 r. przyjął święcenia kapłańskie. Pracuje jako prefekt w szkołach podstawowych w Łucku oraz działa w harcerstwie. Od 1934 r. był kapelanem Okręgu Wołyńskiego Związku Harcerstwa Polskiego. Po studiach w Instytucie Katolickim w Paryżu w latach 1935-1937, uzyskał stopień doktora nauk społecznych. Po powrocie na Wołyń nadal pracował z młodzieżą oraz został Sekretarzem Generalnym Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży. Misjonarz Ukrainy i Kazachstanu, proboszcz w Barze na Podolu. Wielokrotnie aresztowany, w sowieckich więzieniach i łagrach spędził 17 lat!

25 lat temu, 1982 r. w katedrze łuckiej, będącej wtedy muzeum ateizmu, w miejscu głównego ołtarza wykonano ekspozycję kosmos, wg projektu architekta miejskiego, Spowodowało to częściowe zniszczenie wystroju ołtarza oraz części mebli kościelnych. Zdemontowano ok. 20 cennych obrazów malarzy polskich i zagranicznych z XVIII-XIX w., z których większość nie powróciła już do katedry. Zachowały się natomiast figury apostołów Piotra i Pawła, dwa konfesjonały i stalle.

20 lat temu, 3 marca 1987 r., zmarł ks. dr Stanisław Kobyłecki. Urodzony w 1902 r., święcenia kapłańskie przyjął w 1926 r. Był profesorem w seminarium w Łucku,. W czasie pierwszej okupacji sowieckiej był więziony, w czasie okupacji niemieckiej, proboszcz parafii farnej we Włodzimierzu Wołyńskim. W 1943 r. zorganizował na plebanii sierociniec dla ofiar rzezi nacjonalistów ukraińskich. Kiedy w 1943 r. nacjonaliści podczas Mszy św. w Swojczowie, wymordowali wiernych, a kościół wysadzili w powietrze, wraz z ocalałymi swojczowiakami, z narażeniem życia, uratował cudowny obraz Matki Boskiej Swojczowskiej i przewiózł go do kościoła we Włodzimierzu Wołyńskim. (Obecnie obraz znajduje się w parafii św. Wincentego w Otwocku koło Warszawy.) W 1944 r. ks. St. Kobyłecki opuścił diecezję łucką i pracował na terenie Polski, był między innymi kanclerzem kurii biskupiej w Olsztynie. Po śmierci bp. A.P. Szelążka został wikariuszem kapitulnym.

15 lat temu, dnia 4 marca 1992 r. zmarł w Ostródzie ks. infułat Wacław Hipsz. Urodzony 27 września 1903 r., święcenia kapłańskie otrzymał 4 lipca 1926 r. w Łucku. W latach 1926–1935 pracował jako katecheta w Dubnie, a w latach 1935–1939 jako prefekt szkół średnich we Włodzimierzu Wołyńskim. Po wybuchu II wojny światowej zagrożony aresztowaniem przeniósł się do diecezji podlaskiej, gdzie pracował w tajnym szkolnictwie. Od 1946 r. rozpoczął pracę w diecezji warmińskiej pełniąc w różnych miejscowościach funkcję prefekta, proboszcza, był dziekanem kilku dekanatów, odbudował wiele kościołów. Dnia 6 marca 1963 r. otrzymał awans na prałata, prepozyta łuckiej kapituły katedralnej i prepozyta kapituły łuckiej, cały czas pracując w Ostródzie. Dnia 5 marca 1987 r. Ojciec Święty Jan Paweł II mianował ks. prałata W. Hipsza infułatem. Pochowany został w Ostródzie.

15 lat temu, 9 czerwca 1992 r., już w dwa tygodnie po święceniach kapłańskich w Krakowie (16 maja 1992 r.), przybył na Wołyń, ks. kan. Witold Józef Kowalów, proboszcz w Ostrogu, założyciel i redaktor naczelny założonego w 1994 r. czasopisma ”Wołanie z Wołynia”, oraz serii książkowej „Biblioteka «Wołania z Wołynia»”. Do chwili obecnej ukazało się już 74 numery czasopisma oraz wydano 53 pozycji książkowych!

15 lat temu, 16 października 1992 r., ks. Ludwik Kamilewski został odznaczony przez Papieża Jana Pawła II godnością papieską – Kapelanem Jego Świątobliwości. Ks. prałat Ludwik Kamilewski urodził się 25 sierpnia 1946 r. wyświęcony w 1974 r. (Ryga), po święceniach kapłańskich krótko był wikariuszem w Samborze, a następnie wikariuszem w Bazylice Metropolitalnej we Lwowie (1974-1991). W dobie „pieriestrojki” i na początku lat 90 zasłużony w dziele odzyskiwania licznych kościołów w obwodzie lwowskim i wołyńskim. W latach 1991-2000 proboszcz i dziekan w Łucku na Wołyniu. Uzyskał zwrot katedry w Łucku oraz licznych kościołów na Wołyniu. Położył wielkie zasługi w dziele odrodzenia się Kościoła katolickiego na Wołyniu. Od 2000 r. pracuje w diecezji kijowsko-żytomierskiej, dziekan dekanatu żytomierskiego, który obejmuje 15 parafii.

15 lat temu, w 1992 r. głównie dzięki staraniom ks. prałata Ludwika Kamilewskiego odzyskano na Wołyniu następujące kościoły: – św. Apostołów Piotra i Pawła w Ołyce z 1550 r., – Przemienienia Pańskiego w Rożyszczach z 1921 r., – św. Joachima i Anny we Włodzimierzu Wołyńskim z 1554 r., – św. Trójcy w Lubomlu z 1412 r., – Przemienienia Pańskiego w Maniewiczach z 1915 r., – św. Jana Chrzciciela w Dąbrowicy z XVII w.,– Przemienienia Pańskiego w Sarnach z 1936 r., –– św. Jana Nepomucena w Dubnie z 1817 r., (udostępniany na niedziele i święta, zwrócony w 1994 r.), – św. Piotra i Pawła w Zdołbunowie z 1928-1938 r., – św. Cyryla i Metodego w Lubieszowie.

10 lat temu, 16 marca 1997 r. w kościele pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Równem, odbyła się uroczystość wprowadzenia relikwii Bł. s. Faustyny Kowalskiej oraz poświęcenia kaplicy adoracji Najświętszego Sakramentu. Uroczystości przewodniczył Arcybiskup Marian Jaworski, Metropolita Lwowski i ówczesny Administrator Apostolski diecezji łuckiej.

10 lat temu, 23 marca 1997 r. zmarł ks. prałat Leon Krejcza, ostatni kapłan diecezji łuckiej. Dnia 22 czerwca 1935 r. w katedrze łuckiej otrzymał święcenia kapłańskie. Urodził się w 1912 r. roku w Krakowie. Po pierwszym roku Seminarium Duchownego w Krakowie, wyjechał na dalsze studia do Łucka. Był katechetą do 1939 r. skąd po wybuchu wojny wrócił do Krakowa. Przez wiele lat pełnił funkcje proboszcza w Nowym Targu i Szaflarach, następnie pracował w Kurii Metropolitalnej w Krakowie. Do ostatnich dni swojego życia zajmował się dokumentowaniem i zbieraniem materiałów historycznych diecezji łuckiej.

10 lat temu, 19 lipca 1997 r. po prawie 50 latach Zgromadzenie Sióstr św. Teresy od Dzieciątka Jezus, zwane siostrami terezjankami, założone przez ks. bp A. Szelążka w 1936 r., powróciło na Wołyń. Do Zdołbunowa przybyły: s. Lucjana Ewa Urbanowicz i s. Aniela Janina Gniatkowska. W dniu 19 października, tego roku, kiedy papież Jan Paweł II ogłosił św. Teresę od Dzieciątka Jezus Doktorem Kościoła siostry otworzyły swój dom zakonny przy parafii św. Apostołów Piotra i Pawła w Zdołbunowie (gdzie pracowały do 2006 r.). Obecnie siostry terezjanki pracują w Łucku.

5 lat temu, 18 sierpnia 2002 r., podczas Mszy św. na Błoniach krakowskich, papież Jan Paweł II beatyfikował dwóch synów ziemi wołyńskiej, Sługę Bożego ks. abp Zygmunta Szczęsnego Felińskiego (1811-1895), założyciela Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi i wielkiego misjonarza, Sługę Bożego O. Jana Beyzyma (1850-1912).

 

Mieczysław Malinowski

 

[“Wołanie z Wołynia” nr 1 (74) ze stycznia-lutego 2007 r., s. 12-17.]

 

Ważniejsze rocznice w 2008 r. cz. 1 (PL)

WAŻNIEJSZE ROCZNICE KOŚCIOŁA RZYMSKOKATOLICKIEGO

NA WOŁYNIU,

PRZYPADAJĄCE W 2008 ROKU

80 lat temu – 20 lipca 1928 r. bp Stefan Walczykiewicz, został mianowany biskupem pomocniczym diecezji łuckiej, a dnia 25 listopada 1928 r. przyjął sakrę biskupią w katedrze łuckiej, ur. 5 lipca 1886 r., ukończył Seminarium Duchowne w Płocku, święcenia przyjął w 1912 r. Kształcił się na Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie, gdzie uzyskał doktoraty z prawa kanonicznego i teologii, od 1913 r. profesor, a później wicerektor płockiego seminarium. Biskup pomocniczy i wikariusz generalny diecezji łuckiej oraz profesor miejscowego seminarium duchownego. Po wejściu wojsk sowieckich 17 września 1939 r. do Łucka został aresztowany. Po licznych przesłuchaniach, umiera w Łucku 12 maja 1940 r. Dnia 8 września 1991 r. bp. Roman Marcinkowski odsłonił i poświęcił tablicę pamiątkową ku jego czci w kościele parafialnym w Gostyninie. Podobna tablica została odsłonięta w kościele katedralnym w Łucku w 1995 roku – jest tam upamiętniony razem z ordynariuszem diecezji, bp A.P. Szelążkiem.

75 lat temu – 10 czerwca 1933 r. został wyświęcony na kapłana O. Ludwik Wrodarczyk OMI, ur. 25 września 1907 r. w Radzionkowie na Górnym Śląsku. W wieku 14 lat rozpoczął naukę w Małym Seminarium, po maturze przygotowuje się do nowicjatu Zgromadzenia Misjonarzy Oblatów. Pierwsze śluby zakonne składa 15 sierpnia 1927 r., potem kończy Wyższe Seminarium w Obrze. Dnia 17 sierpnia 1939 r. zostaje administratorem parafii w Okopach na Wołyniu. W listopadzie 1939 r. oby ochronić młodego Żyda przed Niemcami zatrudnił go, jako organistę w kościele. Kiedy w 1942 Niemcy rozpoczęli “likwidację” getta w Rokitnie, przyjął na plebanię braci Samuela i Aleksandra Lewinów, a kiedy przyszło nowe zagrożenia ukrywał ich w lesie, gdzie dostarczał im żywność. Porwany przez nacjonalistów ukraińskich podczas modlitwy przy ołtarzu, dnia 07 grudnia 1943 r. został w okrutny sposób zamordowany. Dnia 5 czerwca 2001 r. w Warszawie, z inicjatywy żyjącego w Kanadzie Aleksandra Levina został pośmiertnie odznaczony medalem i dyplomem “Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata”. Zasługi i heroizm O. Ludwika zostały dodatkowo uhonorowane. W dniu 13 października 1996 r. jeden z trzech dzwonów, ufundowany w parafii pw. św. Eugeniusza De Mazenoda w Kędzierzynie-Koźlu, został nazwany “O. Ludwik Wrodarczyk OMI”, a dnia 15 grudnia 2001 r. odbyła się uroczystość nadania gimnazjum w Radzionkowie imienia O. Ludwika Wrodarczyka. Obecnie toczy się proces beatyfikacyjny O. Ludwika Wrodarczyka.

75 lat temu29 czerwca 1933 r. otrzymał święcenia kapłańskie O. Bolesław Kranc, imię zakonne Remigiusz, ur. 1 listopada 1910 r., nowicjat w zakonie kapucynów rozpoczął 20 sierpnia 1926 r. Pracował w Rozwadowie, Drohobyczu, we Lwowie i Krakowie. Dnia 10 lipca 1939 r. przybył do Ostroga, gdzie pracował przez cały okres wojny. Dnia 13 stycznia 1945 r. został aresztowany przez NKWD i skazany na 10 lat obozu. Dnia 17 grudnia 1945 r., wywieziony na Kołymę, skąd po 2 i pół latach został zwolniony, jako niesłusznie skazany (!?). Dnia 24 lipca 1947 r. wrócił do Polski, gdzie w latach 1950-1956 pełnił obowiązki przełożonego Krakowskiej Prowincji Kapucynów. Następnie pełnił wiele ważnych funkcji w domach zakonnych kapucynów w całej Polsce. Zmarł 8 stycznia 1977 r., pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

75 lat temu – 8 kwietnia 1933 r. zmarł nagle abp Piotr Mańkowski, ur. 1 listopada 1866 r. na Podolu, maturę zdał w Dreźnie, studiował na uniwersytecie we Wrocławiu, skończył seminarium duchowne w Żytomierzu. Dnia 7 lipca 1889 r. otrzymał święcenia kapłańskie. Wikariusz w Żytomierzu, proboszcz w Kamieńcu Podolskim, 24 września 1918 r. prekanonizowany na ordynariusza diec. kamienieckiej, ingres do katedry 8 grudnia 1919 r. Zagrożony aresztowaniem, 5 lipca 1920 r. opuszcza diecezję wraz wycofującym się wojskiem polskim i w Buczaczu zakłada niższe seminarium duchowne. W 1926 r. przenosi się do Włodzimierza Wołyńskiego. Dnia 9. lutego 1926 r. Pius XI mianował go arcybiskupem. Był członkiem kapituły łuckiej, napisał wiele książek. Pochowany w podziemiach katedry łuckiej.

70 lat temu – 3 styczna 1938 r. został rozstrzelany przez NKWD ks. Aleksander Kuczyński. Wyświęcony w 1895 r. W latach 1902-1914 adm. par. Ostrówki, 1914-1918 adm. i dziekan par. Dubno, 1918-1925 adm. i dziekan par. Nowograd Wołyński. Aresztowany w 1923 i skazany na 3 lata więzienia, po zwolnieniu pracuje w diec. żytomierskiej. Ponownie aresztowany w 1929 r. przebywa na zesłaniu. Tam 20 sierpnia 1937 r. został aresztowany, a dnia 3 stycznia 1938 r. skazany na karę śmierci za działalność kontrrewolucyjną i tego samego dnia rozstrzelany.

70 lat temu – 17 kwietnia 1938 r. w uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego, papież Pius XI dokonał uroczystej kanonizacji bł. Andrzeja Boboli (1591-1657). W roku 1938 relikwie zostały podarowane Warszawie i uroczyście przywiezione, gdzie spoczęły w kryształowej trumnie w kaplicy jezuitów przy ul. Rakowieckiej. Również w 1938 r. roku ks. bp. Adolf Piotr Szelążek otrzymał i sprowadził do katedry św. Piotra i Pawła w Łucku relikwie św. Andrzeja Boboli, które przebywały tam do 1945 r. skąd przywieziono je do Polski. Podczas podróży do Łucka w 1992 r., ks. Leon Krejcza przekazał ponownie relikwie kapłana i męczennika św. Andrzeja Boboli do katedry.

70 lat temu – 10 i 11 września 1938 r. odbyły się w katedrze pw. św. Piotra i Pawła w Łucku, uroczystości odsłonięcia nowego ołtarza głównego i intronizacji obrazu Matki Boskiej Latyczowskiej połączone z 40-leciem kapłaństwa (26 maja 1888) i 30-leciem otrzymania sakry biskupiej (24 listopada 1918) przez ks. bp Adolfa Piotra Szelążka. W uroczystości wzięli udział prymas August Hlond, nuncjusz papieski abp Filip Cortesi, dziesięciu biskupów i kilkudziesięciu kapłanów. Papież Pius XI przysłał apostolskie błogosławieństwo.

65 lat temu* – 9 lutego 1943 r. – miał miejsce pierwszy masowy i zorganizowany napad band ukraińskich na polską kolonię Parośle w powiecie sarneńskim, podczas którego podstępnie i okrutnie wymordowano wszystkich mieszkańców od niemowląt po starców, łącznie 149 osoby. Od tego momentu rozpoczęła się eskalacja napadów na coraz to nowe rejony. Między innymi: dnia 25 marca – kol. Kolanówka zamordowano 53 Polaków, kol. Tomaszów 25 zamordowanych + 4 rodziny polsko-ukraińskie i spalono ok. 30 zagród, 26 marca – Lipniki zamordowano 179 osób (jako 2-letnie dziecko przeżył późniejszy kosmonauta Mirosław Hermaszewski), 29 marca – kol. Pieńki i Pendyki wymordowano 183 mieszkańców i spalono 63 zagrody, dnia 23 kwietnia – (Wielki Piątek!) oddziały UPA w Janowej Dolinie wymordowały 607 osób, spalili ok. 100 zabudowań łącznie z kaplicą pw. Chrystusa Zbawiciela, 24 kwietnia – (Wielka Sobota!) w Hucie Antonowieckiej wymordowano ok. 50 osób, 3 maja – wieś Kąty (Kuty) 672 osób zamordowanych (tylko 67 zidentyfikowano), 12 maja – kol. Ugły 104 osoby, 26 maja – wieś Niemilia 127 osoby, 2 czerwca – Hurby około 250 osób, 16 czerwca – Dermanka zamordowano 104 Polaków, 29 czerwca – kol. Zastawie 83 osoby. Liczba zamordowanych Polaków na Wołyniu od początku 1943 roku do lipca oceniana jest na około 15.000 osób.

65 lat temu – 15 kwietnia 1943 r., zmarły śmiercią męczeńską, zakonnice franciszkańskie, siostry Jadwiga Alojza Gano (1910-1943) i Maria (Andrzeja) Ossakowska (1901-1943), spalone żywcem w Lubieszowie. W drewnianym baraku nacjonaliści ukraińscy zamknęli również ok. 150 unitów, a prawosławni popi z miejscową ludnością przyszli z Krzyżem i chorągwiami, żądając nawrócenia na prawosławie i przyjęcie go przez publiczne wyrzeczenie się wiary katolickiej. Kilkanaście osób wyszło, większość pozostała. Budynek został obłożony słomą i podpalony. Wszyscy zginęli w okropnych męczarniach. Są to prawdziwi męczennicy za wiarę!

65 lat temu* – 11 lipca 1943 r. o świcie oddziały OUN-UPA otoczyły i przeprowadziły zmasowane ataki na uśpione polskie wsie i osady. Owego tragicznego dnia Polaków zaatakowano w 96 miejscowościach! Rzeź rozpoczęła się około godz. 3 rano od polskiej wsi Gurów, z 480 Polaków ocalało tylko 70 osób, we wsi Sądowa spośród 600 Polaków tylko 20 udało się ujść z życiem, w kolonii Zagaje na 350 Polaków uratowało się tylko kilkunastu, Orzeszyn z 340 mieszkańców zginęło 270 Polaków, 16 lipca wieś Wyrka – 161 zabitych. W kilku kolejnych dniach po 11 lipca, Polaków mordowano w 70 miejscowościach, dnia 18 lipca – Huta Stepańska 250 (155 znanych z nazwiska). Łącznie we wszystkich napadach lipcowych na całym Wołyniu zostało zamordowanych około 10.500 Polaków! W następnych miesiącach 1943 r. kontynuowano mordowanie Polaków. Dnia 29 sierpnia 1943 r. przeprowadzono akcję we wsiach Wola Ostrowiecka i Ostrówki. W wyniku tej akcji we wsi Wola Ostrowiecka zginęło 529 osób, w tym 220 dzieci w wieku do 14 lat, a we wsi Ostrówki zamordowano 438 osób, w tym 246 dzieci do lat 14. Akcja nacjonalistów objęła rzeziami 85 miejscowości. Łącznie do końca 1943 roku nacjonaliści ukraińscy wymordowali na Wołyniu ponad 33.000, do końca wojny blisko 60.000 Polaków.

65 lat temu* – w 1943 r. Kościół rzymskokatolicki na Wołyniu poniósł z rąk nacjonalistów ukraińskich największe straty w całej swojej historii, razem z parafianami ginęli księża. Kołki – 13 czerwca w kościele spalono żywcem 40 wiernych. Swojczów – 31 sierpnia w kościele zamordowano 96 wiernych, kościół wysadzono, cudowny Obraz MB uratowały dwie Ukrainki (!). Mielnica – 19 marca zamordowano ks. Wacława Majewskiego wraz z parafianami. Wołkowyje – (?) maja upowcy zamordowali ks. Hieronima Szczerbickiego i ks. Jerzego Cimińskiego, wrzucili ich do studni, zasypali ziemią i kamieniami. Noworodczyce – (9?) czerwca nacjonaliści ukraińscy powiesili za nogi na żyrandolu kościoła o. Honorata Jedlińskiego (74 lat), w porę uratowali go parafianie. Dnia 1 lipca zamordowano ks. Stanisława Gałeckiego proboszcza Zofiówki. Małe Hołody – 5 lipca został zamordowany ks. Józef Szostak z większością parafian. Kisielin – 11 lipca w kościele wymordowano 86 osób, ciężko raniono ks. Witolda Kowalskiego, kościół spalono. Krymno – 11 lipca w kaplicy podczas nabożeństwa zamordowano 40 osób. Chrynów – 11 lipca banderowcy zamordowali ponad 200 wiernych, w czasie nabożeństwa, przy ołtarzu zginął ks. Jan Kotwicki, kościół spalono. Poryck – 11 lipca podczas Mszy św. zamordowano ponad 150 wiernych, ciężko raniąc ks. Bolesława Szawłowskiego, który wkrótce zmarł, kościół podpalono. Stężarzyce – 12 lipca zamordowano ks. Karola Barana (przepiłowany piłą!) i 104 Polaków. Wyszogródek, – (?) lipca zamordowano ks. Konstantego Turzańskiego, kościół wysadzono z ok. 150 parafianami. Ostrówki – 30 sierpnia zamordowano ks. Stanisława Dobrzańskiego (przez obcięcie głowy!). W październiku został zamordowany w Lubieszowie przez UPA br. Piotr Mojsiejonek Sch. P, był ekonomem w klasztorze w Lubieszowie. Zabłoćce – 11 listopada 1943 r. w kościele przy ołtarzu został zamordowany ks. Józef Aleksandrowicz razem z 76 parafianami. Ogółem na Wołyniu w 1943 r. zniszczono lub spalono ponad 58 kościołów. Zamordowano znanych z imienia i nazwiska 16 księży, wielu zaginęło bez wieści, ilość zamordowanych ocenia się na ponad 21.

65 lat temu – w 1943 r. heroizmem wykazało się wielu kapłanów greckokatolickich, którzy nie sprzeniewierzyli się swemu powołaniu. Kapłana rzymskokatolickiego ks. Łukasza Makolądrę z Krasnego uratował greckokatolicki kapłan, który udzielił mu schronienia na swojej plebanii. Oświadczył wówczas: “Nie wiem, czy księdza u mnie nie zabiją, ale najpierw będą musieli zabić mnie”. Przez kilka miesięcy w parafii Zazdrość u greckokatolickiego duszpasterza ukrywał się ks. Kazimierz Lachman. W lipcu 1943 r. bojówka UPA we wsi Żabcze wykryła u kapłana greckokatolickiego, ks. Serafina Horosiewicza i czterech Polaków. Wszystkich razem zamknęli w miejscowej cerkwi i żywcem spalili.

65 lat temu – 25 kwietnia 1943 r. (w Niedzielę Wielkanocną!) nacjonaliści ukraińscy wysadzili w powietrze kościół w Kazimirce, największe sanktuarium Maryjne, zwane też Wołyńską Częstochową. W kościele – kaplicy pod wezwaniem św. Kazimierza, wybudowanym w 1670 r., znajdował się cudowny obraz Matki Boskiej, będący kopią obrazu przywiezionego do Ołyki przez księcia Radziwiłła-Sierotkę z Palestyny. Kopię wykonano w 1771 r. a obraz ten szybko zasłynął łaskami i stał się przedmiotem kultu ludności Wołynia wszystkich wyznań. Co roku, w uroczystości św. Kazimierza (4.03), MB Szkaplerznej (16.07), Wniebowzięcia (15.08) i Narodzenia NMP (8.09), przybywały do Kazimirki wielotysięczne rzesze pielgrzymów, aby oddać pokłon Matce Boskiej. Na początku kwietnia 1943 r. na skutek zagrożenia od UPA, wierni wraz z proboszczem ks. J. Szczastnym opuścili Kazimirkę i przenieśli się do Małyńska gdzie stacjonowało wojsko niemieckie (!). Nacjonaliści ukraińscy w tym, czasie zaminowali kościół i planowali wysadzić go wraz z wiernymi podczas nabożeństwa rezurekcyjnego. Ostrzeżeni Polacy pozostali jednak w Małyńsku, wysadzono więc pusty kościół. Cudowny obraz Matki Bożej prawdopodobnie ocalał, ale do tej pory nie został odnaleziony.

55 lat temu – 10 marca 1953 r. zmarł abp Ignacy Dub-Dubowski, ur. 30 marca 1874 r., w 1899 r. otrzymał święcenia kapłańskie, w latach 1901-1903 studiował w Rzymie, uzyskując doktorat. W 1904 r. administrator, a od 1905 r. proboszcz parafii w Korcu, od 1910 r. proboszcz katedry w Żytomierzu. Był katechetą, pełnił wiele ważnych funkcji kościelnych i świeckich. Dnia 16 października 1917 r. mianowany biskupem łucko-żytomierskim. W latach 1917-1920 szykanowany przez bolszewików, przeżył zamach na swoje życie, ukrywał się, ale też udzielał schronienia innym, szczególnie Żydom. Dnia 8 czerwca 1920 r. opuszcza Żytomierz razem z wojskiem polskim. Przyczynił się do organizacji utworzonej w 1925 diecezji łuckiej, w ramach reorganizacji administracji kościelnej w Polsce. Na życzenie Piusa XI w 1925 r. wyjeżdża do Rzymu, a dnia 30 maja 1925 r. rezygnuje z zarządzania diecezją żytomierską i nowopowstałą diecezją łucką, obejmując ważne funkcje w Watykanie.

Ważniejsze rocznice w 2008 r. - zakończenie (PL)

50 lat temu – 12.04.1958 r. zmarł ks. Teofil Aleksander Skalski. W 1894 r. wstąpił do seminarium duchownego w Żytomierzu, potem skierowany na studia do seminarium w Petersburgu. Ukończył je z odznaczeniem uzyskując w 1900 r. tytuł mgr teologii. Od 1902 r. prof. prawa kanonicznego w Żytomierzu. W 1913 mianowany proboszczem parafii św. Aleksandra w Kijowie. Dnia 11 maja 1920 r. mianowany wikariuszem gen. na tereny diec. łucko-żytomierskiej. Po wycofaniu się w czerwcu 1920 r. wojsk polskich z Kijowa, pozostaje na swoim stanowisku. Dnia 20 maja 1921 r. aresztowany przez bolszewików. Zwolniony dzięki wstawiennictwu Polskiej Misji Repatriacyjnej, ale często zatrzymywany i przesłuchiwany przez GPU. Dnia 31 marca 1926 r. mianowany administratorem apostolskim, a już 9 czerwca 1926 r. został aresztowany. Po 8 miesięcznym śledztwie 28 stycznia 1928 r. skazany na 10 lat ciężkiego więzienia. Dzięki wymianie więźniów między Polską a ZSRR, po ponad 6 latach więzienia, 15 września 1932 r. wrócił do Polski. W latach 1933-1939 proboszcz par. katedralnej w Łucku. Po wkroczeniu w 1939 r. Armii Czerwonej, zagrożony ponownym aresztowaniem, na polecenie bp A. Szelążka 14 października 1939 r. opuszcza Łuck. Przebywał kilka miesięcy w obozie niemieckim, zwolniony pracował w Nowym Targu. Dnia 19 września 1942 r. mianowany proboszczem par. Mszana Dolna, tam zmarł, pochowany na miejscowym cmentarzu.

40 lat temu – 30 kwietnia 1968 r. w kościele parafialnym św. Mikołaja w Skwierzynie, w ołtarzu głównym umieszczono obraz Matki Boskiej Klewańskiej, zwany też obrazem Matki Boskiej Wspomożenia Wiernych. Obraz od XVII wieku czczony był w Klewaniu na Wołyniu. W 1945 roku wysiedleni mieszkańcy Klewania wywieźli ze sobą potajemnie wizerunek Matki Bożej do Skwierzyny. Obraz przekazano miejscowemu proboszczowi, ale ze względu na liczne kontrole komunistów, ukrywa on wizerunek MB na plebanii kościoła św. Mikołaja aż do 1950 roku. Później umieszczono obraz w kaplicy pod chórem, przed władzami ukrywano jednak prawdziwą wartość i znaczenie obrazu. Oficjalne umieszczenie Obrazu Matki Boskiej Klewańskiej w głównym ołtarzu świątyni nastąpiło dopiero w 1968 roku. Intronizacji wizerunku dokonano 23 maja 1992 roku.

35 lat temu – 9 sierpnia 1973 r. zmarł ks. Jakub Macyszyn. Urodzony w 1911 r. ukończył seminarium we Lwowie, pracował jako wikariusz par. Mikulińce. Od 1955 r. był pierwszym powojennym proboszczem par. Krzemieniec, jedynego czynnego kościoła w całej dawnej diecezji łuckiej i obw. tarnopolskim. Dojeżdżał też do odległych parafii archidiecezji lwowskiej jak do Hałuszczyńce, Borszczów i Szumsk (w dawnej diecezji łuckiej). Często przesłuchiwany przez KGB, gdzie żądano między innymi wykazów uczestników nabożeństw, chrztów, ślubów i pogrzebów. Zmarł nagle w Borszczowie i tam pochowany. W Krzemieńcu ma symboliczną mogiłę.

35 lat temu – 14 lutego 1973 r. zmarł ks. Jan Leon Śpiewak, ur. 6 marca 1915 r., ukończył seminarium w Łucku w 1939 r. i został wikariuszem par. Kostopol. W maju 1942 r. aresztowany przez Niemców za pomoc udzielaną Żydom i wystawianie fałszywych metryk. Osadzony w obozie pracy w Ludwipolu. Po rozbiciu obozu w 1943 r. przez partyzantkę sowiecką uciekł i przez pewien czas się ukrywał, potem proboszcz par. Stara Huta. Od sierpnia 1943 r. kapelan AK ps. “Oboźnik”. Dnia 21 grudnia 1943 r. podstępnie aresztowany przez NKWD wraz z całym dowództwem oddziału, po “zaproszeniu” na spotkanie. Osadzony w Moskwie na Łubiance, zwolniony w kwietniu 1944 r. wstąpił do I Armii WP, został kapelanem I DP im. T. Kościuszki, z którą przeszedł cały szlak do Berlina. Z powodu choroby płuc zwolniony z wojska, był proboszczem i katechetą kilku parafii diec. opolskiej. W 1966 r. porzucił stan duchowny i przez kilka lat pracował na Politechnice Gliwickiej. Pochowany z honorami wojskowymi i kościelną liturgią żałobną.

35 lat temu – 8 września 1973 r. zmarł ks. Bronisław Drzepecki, ur. 13 marca 1906 r. na Podolu, święcenia kapłańskie 7.09. 1930 r., po studiach w Rzymie w 1937 r. otrzymał stopień doktora teologii. Był wicerektorem seminarium w Łucku, ale po wkroczeniu w 1939 r. bolszewików zmuszony był przenieść się do Huty Stefańskiej, gdzie został proboszczem (1941-1943), potem mianowany proboszczem w Kowlu. W 1944 z upoważnienia bp A. Szelążka zostaje wikariuszem diecezji żytomierskiej, ale już 10 stycznia 1945 r. zostaje aresztowany przez NKWD, jako szpieg Watykanu. Po 19 miesiącach więzienia, w lipcu 1946 r. zostaje skazany na 10 lat łagrów. Początkowo pracuje w Charkowie przy załadunku wagonów, zimą 1947 r. przewieziony do Workuty, gdzie pracuje w kopalniach. Zwolniony z łagru w grudniu 1954 r. z zakazem opuszczania Workuty. Rok później został zameldowany w Zielonym Gaju, gdzie objął opieką duszpasterską zesłanych tam Polaków. Ponownie aresztowany 10 stycznia 1959 r. za działalność przeciwko władzy radzieckiej i skazany na 10 lat więzienia. Zesłany do Czumy k. Irkucka gdzie pracuje przy wyrębie lasów. Kiedy ciężko zachorował obniżono mu karę do 5 lat. Dnia 18 stycznia 1964 r. został zwolniony i udał się do Winnicy, potem pozwolono mu pracować na Podolu. Zmarł w Szarogrodzie i tam został pochowany.

30 lat temu – 7 września 1978 r. zmarł ks. prałat Juliusz Janusz, ur. 5 maja 1906 r., wyświęcony 10 czerwca 1933 r. Był współredaktorem tygodnika “Życie Katolickie”, kierownikiem drukarni diecezjalnej i katechetą w Łucku. W wieku 29 lat został proboszczem w Potaszni na Polesiu Wołyńskim. Od kwietniu 1939 r. był kapelanem rezerwy WP z nominacji bp Józefa Gawliny. Był wspaniałym kaznodzieją. Jako kapelan uczestniczył w walce z Niemcami w 13 Dywizji Piechoty WP. Dnia 11 września dostał się do niewoli w okolicach Kozienic. Przebywał w wielu obozach, w Buchenwaldzie wraz z innymi 60 kapelanami WP pracował w kamieniołomach. Po wyzwoleniu pozostał na emigracji, był kapelanem wojskowym, potem duszpasterzem polonii w Niemczech. Zmarł nagle w Mannheim.

25 lat temu 25 marca 1983 r. zmarł w Toruniu ks. Michał Żukowski, ur. 15 lutego 1899 r., w 1918 r. podjął studia w Seminarium Duchownym w Żytomierzu, które na skutek działań wojennych przerwał w 1919, potem kontynuował je w Tarnowie i ukończył 8 lipca 1923 r. Następnie studiował na KUL, a po uzyskaniu stopnia mgr został prefektem szkół w Sarnach oraz kapelanem i hufcowym Związku Harcerstwa Polskiego. Na początku roku szkolnego 1937 przeniesiony do Kowla, od sierpnia 1940 r. pracował w Zasmykach, gdzie w latach 1942-1944 prowadził tajne nauczanie. Był kapelanem AK w stopniu kapitana. W maju 1946 opuścił Wołyń, osiadł w Toruniu, gdzie był kapelanem Sióstr Pasterek i kapelanem Szpitala Zakaźnego. Kiedy w 1960 r. przeszedł na emeryturę poświęcił się wyłącznie duszpasterstwu trzeźwości.

25 lat temu – 23 sierpnia 1983 r. zmarł ks. Andrzej Gładysiewicz, ur. 8 listopada 1914 r., święcenia kapłańskie przyjął 23 kwietnia 1939 r. Był wikarym w Kowlu i Ostrogu. W czasie wojny był proboszczem parafii Serca Jezusowego we Włodzimierzu Wołyńskim. Współpracował z AK w organizowaniu samoobrony przed UPA, miał pseudonim “Gołąb”. Aresztowany 4 stycznia 1945 r. przez NKWD za przynależność do antysowieckiej organizacji, 23 stycznia 1945 r. został skazany na 10 lat ciężkich robót. Pracował na różnych budowach, potem w kopalni węgla. Tam ponownie aresztowany za słuchanie spowiedzi. Skazany 19 maja 1950 r. na 10 lat łagrów i skierowany do Norylska. Po krótkiej “odwilży” 28 lipca 1956 r. zwolniony z zesłania, wyjechał do Szarogrodu, potem do Połonnego, gdzie był czynny jeden z niewielu kościołów, dojeżdżał też do Latyczowa. Pomimo wielu pogróżek i szantaży, do końca życia wytrwale prowadził działalność duszpasterską.

20 lat temu15 kwietnia 1988 r. zmarł ks. Marian Sokołowski (ur. w 1897 r.). W 1928 r. skazany został w ZSRR na karę śmierci. Po czterech latach oczekiwania na wykonanie wyroku, 12 września 1932 r. został wymieniony, na aresztowanych w Polsce szpiegów bolszewickich i osiadł w diecezji łuckiej. Skończył wydział teologiczny KUL. W Łucku był katechetą, sekretarzem Instytutu Akcji Katolickiej, redaktorem pisma “Spójnia”, wykładowcą w seminarium, proboszcz parafii katedralnej. Kiedy 17 września wkroczyli na Wołyń bolszewicy, musiał uciekać w obawie przed ponownym aresztowaniem i skazaniem na śmierć. Udał się na Węgry, gdzie został kapelanem internowanych polskich żołnierzy. W 1944 r., kiedy władze na Węgrzech przejęli naziści znalazł się w największym niemieckim obozie jenieckim w Liuckenwalde (70.000 jeńców), gdzie został kapelanem. Po wyzwoleniu obozu 22 kwietnia 1945 r. wraca do Polski. Do 1955 r. pracował w archidiecezji poznańskiej, później przeniósł się do Łukowa k. Warszawy. Pochowany został we Wrocławiu.

20 lat temu - 28 marca 1988 r. zmarł ks. płk Antoni Piotrowski, pseudonim “Prawdzic” (ur. 1910 r.). Wyświęcony w Łucku 28 stycznia 1937 r., wcześniej ukończył Szkołę Podchorążych. W latach 1937-1939 wikary, 1940-1943 r. proboszcz w Kowlu oraz naczelny kapelan 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK. Był jednym z tych, którzy pierwsi tworzyli zręby konspiracji na Wołyniu już w ostatnich miesiącach 1939 r. Dzięki dobrym kontaktom z różnymi grupami wyznaniowymi, otrzymywał od kowelskich Żydów znaczne kwoty pieniędzy, na cele konspiracyjne. Duszpasterstwo w 27 Wołyńskiej DP AK kierowane przez ks. Antoniego Piotrowskiego organizowało msze polowe, wspólne modlitwy poranne i wieczorne oraz wszelkie uroczystości religijne. Dnia 18 kwietnia 1944 r. ks. Antoni Piotrowski prowadził liturgię żałobną na pogrzebie dowódcy ppłk. Jana Wojciecha Kiwerskiego “Oliwy”, który zginął pod Mosurem na Wołyniu. Ks. A. Piotrowski przeszedł cały szlak 27 Wołyńskiej DP AK, aresztowany 26 lipca 1944 r. przez NKWD i wywieziony do obozu w ZSRR. Zwolniony 29 listopada 1947 r. powrócił do Polski, pracował w wielu parafiach w Warszawie. Pochowany na cmentarzu na Woli.

15 lat temu – 13 maja 1993 r. zmarł w Murafie po długiej chorobie ks. Antoni Chomicki, żołnierz Armii Krajowej, ps. “Roch”, Patriarcha Wołynia i Podola. Urodził się 9 kwietnia 1909 r., w 1930 skończył Niższe Seminarium Duchowne we Włodzimierzu Wołyńskim. Następnie wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Łucku. W 1935 roku otrzymał święcenia kapłańskie i objął stanowisko wikarego w Równem. W roku 1937 został mianowany proboszczem parafii w Klesowie. Dnia 16 lutego 1945 r. został aresztowany, a 6 lutego 1946 r. skazany na 10 lat łagrów za krzewienie wiary. Uwolniony został 27 kwietnia 1947 r. Po II wojnie światowej ks. Antoni był jedynym duszpasterzem katolickim na terenie ok. 140 tys. km2, obsługiwał m.in. Kijów, Winnicę, Bar, Szarogród, Kamieniec Podolski i inne. W latach 1947-1955 ochrzcił na tym terenie 13219 osób (średnio ponad 60 chrztów, co niedziela), udzielił sakramentu małżeństwa 1579 parom, a sakramentu bierzmowania 1563 osobom. Władze radzieckie i UPA zorganizowały na osobę ks. Chomickiego, conajmniej 4 nieudane zamachy. W latach 1947-1955 proboszcz parafii w Połonnem, 1955-1958 proboszcz w Szarogrodzie, od 1958 do śmierci pełnił funkcję proboszcza w Murafie. W uroczystościach pogrzebowych uczestniczyło kilkudziesięciu duchownych z krajów Europy Wschodniej i ponad 16.000 wiernych!

10 lat temu – 25 marca 1998 r. ks. bp Marcjan Trofimiak został mianowany ordynariuszem diecezji łuckiej, a 16 maja 1998 r. odbył się pierwszy po 73 latach ingres nowego biskupa do katedry łuckiej. Ks. bp Marcjan Trofimiak urodził się 16 kwietnia 1947 r. Po ukończeniu szkoły średniej, w latach 1965-1966 kształcił się na wydziale muzycznym Studium Pedagogicznego we Lwowie. W latach 1966-1967 odbył służbę wojskową, potem do 1969 r. kontynuował dalszą naukę. W 1969 r. wstąpił do seminarium duchownego w Rydze. Święcenia diakonatu otrzymał 8.12. 1973 r. a dnia 26 maja 1974 r. został wyświęcony na kapłana. W latach 1974-1991 był proboszczem w Krzemieńcu, a 2 marca 1991 r. otrzymał sakrę biskupią w katedrze lwowskiej, z rąk ks. abp Mariana Jaworskiego. Lwowski biskup pomocniczy (1991-1998).

5 lat temu – 11 lipca 2003 r. w ukraińskiej Pawliwce (dawnym Porycku) odbyły się obchody 60 rocznicy mordów na Wołyniu. Wzięli w nich udział kardynałowie ze Lwowa: Marian Jaworski i Ludomir Huzar oraz prezydenci obu krajów: Leonid Kuczma i Aleksander Kwaśniewski. Oddziały UPA wymordowały 60 lat temu ok. 200 wiernych podczas niedzielnej Mszy św. w kościele (liczba zamordowanych w całym Porycku szacowana jest nawet na 500 osób). Niestety nie padły wówczas słowa przeprosin, a uzgodniony wcześniej program uroczystości został zmanipulowany przez stronę ukraińską. Wbrew wcześniejszym uzgodnieniom z pomnika gdzie miał być napis Pamięci około 200 Polaków zamordowanych 11 i 12 lipca 1943 roku z Porycka i majątku Stary Poryck spoczywających na tym cmentarzu usunięto słowa zamordowanych. Na stojącej na rozstaju dróg wysokiej kamiennej płycie z wyciętym krzyżem i zawieszonym nad nią dzwonem miał być wyryty napis w dwóch językach: Pamięć Żal – Pojednanie. Znalazły się słowa Pamięć – Żałoba – Jedność. Doszło też podczas uroczystości do aktów dyskryminacji, na granicy nie wpuszczono autokarów z delegacjami polskich kombatantów, a prywatnie udający się do Porycka Polacy nie zostali dopuszczeni do miejsca uroczystości.

Mieczysław Malinowski

_______________

* Wszystkie dane dotyczące liczby zamordowanych Polaków w 1943 r. przez OUN-UPA zaczerpnięto z książki: Władysław i Ewa Siemaszko, “Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945”, Warszawa 2000.

 

[“Wołanie z Wołynia” nr 1 (80) ze stycznia-lutego 2008 r., s. 11-20.]

Ważniejsze rocznice w 2009 r. cz. 1 (PL)

WAŻNIEJSZE   ROCZNICE   KOŚCIOŁA   RZYMSKOKATOLICKIEGO   NA   WOŁYNIU 
PRZYPADAJĄCE   W   2009   R.

 

100 lat temu – 9 kwietnia 1909 r. urodził się ks. Antoni Chomicki, żołnierz Armii Krajowej, ps. „Roch”, Patriarcha Wołynia i Podola. Po skończeniu Wyższego Seminarium Duchownego w Łucku, w 1935 r. otrzymał święcenia kapłańskie i objął stanowisko wikarego w Równem, od 1937 r. proboszcz w Klesowie. Dnia 16 lutego 1945 r. został aresztowany, a 6 lutego 1946 r. skazany na 10 lat łagrów za krzewienie wiary. Uwolniony został 27 kwietnia 1947 r. Po II wojnie światowej ks. Antoni był jedynym duszpasterzem katolickim na terenie ok. 140 tys. km2, między innymi Kijów, Winnica, Bar, Szarogród, Kamieniec Podolski i inne. Władze radzieckie i UPA zorganizowały na osobę ks. Chomickiego, conajmniej 4 nieudane zamachy. W latach 1947-1955 proboszcz parafii w Połonnem, 1955-1958 proboszcz w Szarogrodzie, od 1958 r. do śmierci pełnił funkcję proboszcza w Murafie. Zmarł 13 maja 1993 r. po długiej chorobie.

 

85 lat temu – w 1924 r. podczas pożaru głównego ołtarza katedry św. Piotra i Pawła w Łucku, spłonął Cudowny Obraz Matki Bożej. Od 1598 r. obraz znajdował się w kościele dominikańskim, była to kopia obrazu Matki Bożej z bazyliki Santa Maria Maggiore w Rzymie, którą w darze od papieża Klemensa VIII otrzymał ks. bp Bernard Maciejowski. Po 1849 r. obraz, nazywany już Matką Bożą Łucką, przeniesiono do katedry gdzie znajdował się w głównym ołtarzu do czasu tragicznego pożaru. Opatrzność Boża sprawiła, że po wojnie, w kościółku w Siedlcach k. Oławy na Śląsku, przypadkowo odnaleziono inną kopię Obrazu Matki Bożej Łuckiej z 1670 r. Na jej podstawie wykonano nową kopię i dnia 29 czerwca 1999 r. pielgrzymi z Wrocławia, w uroczystej procesji, na czele z ks. Mirosławem Drzewieckim ofiarowali Ją do katedry w Łucku.

 

70 lat temu – 23 kwietnia 1939 r. święcenia kapłańskie w katedrze łuckiej z rąk ks. bp S. Walczykiewicza (1886-1940) otrzymali – ks. Mieczysław Brzozowski (1914-1965) wikary w Równem, Łucku, Kiwercach i Sarnach. – Ks. Andrzej Gładysiewicz (1914-1983) wikary w Kowlu, proboszcz we Włodzimierzu Wołyńskim, aresztowany przez KGB 4 stycznia 1945 r. skazany na 7 lat łagrów, gdzie potajemnie sprawował posługi duszpasterskie, zwolniony 28.07. 1956 r. wrócił do Szarogrodu, potem do Połonnego. – Ks. Bronisław Pośko (1914-1944) wikary w Łucku i Włodzimierzu Wołyńskim, zmarł na tyfus. – ks. Feliks Sawicki (1914-1981) wikariusz w Równem.

Dnia 11 czerwca 1939 r. święcenia prezbiteriatu z rąk ks. bp A. Szelążka (1865-1950) otrzymali – ks. Tadeusz Frej (1913-1993) proboszcz w Tuczynie. – Ks. Leon Andrzej Kapturkiewicz (1914-1983) wikary w Ostrogu i Chrynowie. – Ks. Józef Krok (1912-?) proboszcz parafii Klewań i Deraźne. – Ks. Jan Bolesław Pyzikowski (1912-?) wikary w Mizoczu. – Ks. Franciszek Ksawery Solarz (1910-1974) proboszcz parafii Kozaczki-Hrynki i Łanowce. – Ks. Leon Śpiewak (1915-1973) wikary w Kostopolu, adm. w Janowej Dolinie, w 1942 aresztowany przez Niemców, przebywał w Ludwipolu, skąd wraz z innymi został odbity przez partyzantów sowieckich. Został kapelanem wojskowym AK ps. „Oboźnik”, aresztowany przez NKWD więziony na Łubiance, zwolniony w 1944 wstąpił do I Armii WP. – Ks. Stanisław Żyrkowski (1915-1984) wikary w Lubomlu i Włodzimierzu Wołyńskim.

Na pierwszy rok 1939/1940 do Seminarium Duchownego w Łucku zgłosiło się 40 kandydatów. Rozpoczęcie roku akademickiego zaplanowano na 18 września, ale seminarium nie wznowiło działalności, ponieważ nie było możliwości jego funkcjonowania w warunkach okupacyjnych.

 

75 lat temu – 16 i 27 maja 1934 r. odbył się w Łucku pierwszy diecezjalny zjazd delegatów Sodalicji Mariańskiej uczniów szkół średnich. W zjeździe uczestniczyli ks. bp Stefan Walczykiewicz (1886-1940) i ks. inf. Teofil Skalski (1877-1958) oraz przewodniczący sekcji szkolnej kurii ks. Aleksander Pierzchała (1890-1964) i ks. dr Adolf Kukuruziński (1894-1970). Sodalicja Mariańska przygotowywała młodych ludzi do przyszłego samodzielnego życia, pełniła doniosłą rolę wychowawczą starając się, aby sodalisi byli gorliwymi i rzetelnymi katolikami oraz wiernymi synami swojej ojczyzny.

 

70 lat temu – 29 maja 1939 r. w uroczystej procesji umieszczono w kościele Najświętszej Marii Panny Królowej Polski w Karłowszczyźnie obraz Matki Boskiej Częstochowskiej. Kościół konsekrowany został 25 października 1936 r. a wybudowany głównie staraniem osadników wojskowych z Osady Krechowieckiej oraz Jazłowieckiej, Halerowa i Bojanówki.

Kopię obrazu wykonał znany jasnogórski malarz O. Augustyn Jędrzejczyk, a poświęcił generał Paulinów O. Pius Przeździecki. Mszę św. celebrował ks. bp polowy Józef Gawlina (1892-1964). Obraz posiadał srebrny płaszcz, na którym umieszczono 92 odznaki polskich formacji wojskowych z lat 1918-1920, walczących o wyzwolenie Wołynia. W koronie znajdowały się trzy srebrne krzyże orderu Virtuti Militari, dwa Krzyże Niepodległości i dwa Krzyże Walecznych. Na chuście okrywającej głowę i postać MB umieszczone były odznaki 1 Pułku Ułanów Krechowieckich, 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich oraz Krzyż Legionowy. Ten wizerunek Marii został później nazwany Obrazem MB Krechowieckiej. W czasie II wojny światowej srebrny płaszcz zaginął, natomiast obraz odnaleziono i po renowacji umieszczono w kościele w Augustowie, a jego intronizacja odbyła się 15 sierpnia 1984 r. Kościół w Karłowszczyźnie został po 1945 r. zniszczony przez władze sowieckie.

 

70 lat temu – 1 września 1939 r. Niemcy hitlerowskie napadły na Polskę, a 17 września agresji dokonała Rosja bolszewicka. Na podstawie podpisanego 23 sierpnia 1939 r. paktu Ribbentrop – Mołotow, Polska została podzielona przez dwóch zaborców. Wołyń zajęty najpierw przez Armię Czerwoną, potem w 1941 r. przez hitlerowców. Od 1943 roku opanowany był przez nacjonalistów ukraińskich z pod znaku OUN UPA i stał się miejscem bezprzykładnych zbrodni oraz unicestwienia zamieszkałych tam Polaków i Kościoła katolickiego. Przed wybuchem wojny w diecezji było 165 parafii, które obejmowały 160 kościołów i 165 kaplic, gdzie pracowało 240 księży. Z tej liczby opuściło diecezję w obawie przed szykanami okupantów i UPA 89 księży, represjonowanych było 188 księży, z których 51 zginęło. Najwięcej z rąk UPA 21, z rąk Niemców 17, z rąk sowieckich 13. W więzieniach i obozach przebywało 41 kapłanów, w tym 22 w sowieckich i 19 w niemieckich. Po 5 latach wojny, pod koniec 1944 r. z 325 świątyń funkcjonowało, ze znacznymi ograniczeniami, zaledwie 30 parafii ze swoimi duszpasterzami oraz uległy likwidacji zgromadzenia zakonne. Do 1989 r. na Wołyniu czynny był tylko jeden kościół w Krzemieńcu.

 

75 lat temu – 13 września 1939 r. zginął tragicznie ks. Marian Luzar, „Czarny Kruk”, naczelny kapelan harcerstwa polskiego. Urodził się w 1 września 1895 r. w Czarnej Wsi k. Krakowa. Ukończył Seminarium Duchowne w Krakowie i Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego. Święcenia kapłańskie przyjął w 29 czerwca 1919 r. Druh harcmistrz ks. Marian Luzar w latach 1927-1930 był komendantem Krakowskiej Chorągwi ZHP, a później jej kapelanem. W 1931 r. został mianowany Naczelnym Kapelanem ZHP na obszar Polski, otrzymał także nominację na Wojskowego Kapelana Rezerwy. W tym charakterze w 1939 r. wyruszył na wojnę. Podczas niemieckiego nalotu na transport wojskowy w Równem został ciężko ranny, podczas niesienia posługi duszpasterskiej. Zmarł w wyniku odniesionych ran. Odszedł, wypełniając harcerski i wojskowy rozkaz w obronie Ojczyzny. Stał się legendą polskiego harcerstwa. Pochowany na cmentarzu w Równem.

 

70 lat temu, – 17 września 1939 r. został aresztowany przez NKWD i zaginął bez wieści ks. Tadeusz Bączkowski, prawdopodobnie został zamordowany w Bykowni k. Kijowa, w październiku lub listopadzie 1940 r. (według innej wersji zmarł w 1955 r. w Toruniu). Urodził się w 1877 r. święcenia kapłańskie otrzymał w 1900 r. Najpierw był wikariuszem w Białej Cerkwi, potem administratorem parafii Różyn i Cudnów, od 1920 r. wicedziekanem i proboszczem parafii katedralnej w Łucku, a od 1925 proboszczem w Kiwercach. Był asesorem biskupim, kanonikiem honorowym Kapituły Ołyckiej.

 

70 lat temu, – 18 września 1939 r. został aresztowany przez żołnierzy sowieckich i zaginął bez wieści ks. Bolesław Żyliński. Ur. 30 października 1894 r., święcenia kapłańskie przyjął w 1920 r. w Tarnowie, gdzie przeniosło się wtedy seminarium żytomierskie. Na polecenie bp. Dub-Dubowskiego (1874-1953), dnia 23 listopada 1920 r. udał się potajemnie do Rosji, (jako jeden z 7 księży), aby podjąć tam w ukryciu, pracę w opuszczonych parafiach. Dnia 12 lutego 1926 r. aresztowany przez NKWD, a dnia 6 sierpnia 1926 r. został skazany na karę śmierci za szpiegostwo. Dzięki wstawiennictwu ambasadora Francji, wykonanie wyroku czasowo zawieszono, z zastrzeżeniem, że kara śmierci może być w każdej chwili wykonana. I tak przesiedział w celi śmierci w Czernihowie i na Sołówkach przez 4 lata i 8 miesięcy! Dnia 21 lipca 1930 r. uciekł z obozu przejściowego pod Archangielskiem. Po 6 tygodniowej wędrówce na zachód, ranny i po dramatycznych przygodach, 11 września 1930 r. dotarł do Polski. Zaraz podjął pracę w diecezji łuckiej. W latach 1930-1937 był proboszczem par. Powórsk, a następnie par. Ludwipol. Data śmierci i miejsce pochówku nieznane.

 

70 lat temu – 19 września 1939 r. został zamordowany przez sowiecką grupę dywersyjną ks. Bronisław Fedorowicz. Urodzony 3 października 1901 r., święcenia kapłańskie przyjął 11 listopada 1927 r. w Łucku. Był katechetą i wikariuszem w parafii Korzec, potem proboszczem kolejno w Wielkiej Głuszy (dek. Kowel) i Wiszenkach oraz wikarym w Lubomlu i Ołyce. Potem pracował w archidiecezji wileńskiej. Zamordowany został w Stolinie na Polesiu razem z organistą.

 

70 lat temu – 28 października 1939 r. jako ostatni w czasie okupacji sowieckiej, święcenia kapłańskie otrzymał – ks. Roman Puzynowski (1916-?), wikary w Łucku, skąd dojeżdżał do Janowej Doliny, Przebraża, Cumania. Proboszcz w Woronczynie, potem rezydent w Kowlu.

Oprócz niego, wcześniej w okresie okupacji sowieckiej 15.09. 1939 r. święcenia otrzymali – ks. Jan Jerzy Cimiński (1915-1943) proboszcz kolejno w parafiach Woronczyn, Zofiówka i Łysin (zamordowany przez UPA). – Ks. Dionizy Baran (1913-1995) proboszcz w Perespie i Sienkiewiczówce, wikary w Kowlu i Łucku. – Ks. Stanisław Szczypta (1914-1983), proboszcz parafii Jezioro, wysłany do Żytomierza, aresztowany przez NKWD, skazany na 10 lat łagrów, zwolniony w 1955 r. Dnia 28 września 1939 r. wyświęceni zostali – ks. Władysław Bajer (1912-?) wikariusz w Lubomlu i – ks. Józef Kocańda (1913-1963) wikariusz w Nieświczu.

 

70 lat temu – 29 listopada 1939 r. dekretem Rady Najwyższej ZSRR wszystkim obywatelom polskim mieszkającym na Kresach, jak i uciekinierom znajdującym się na okupowanych terenach, narzucono obywatelstwo sowieckie. Najbardziej dokuczliwym było objęcie młodych mężczyzn obowiązkową służbą wojskową w szeregach Armii Czerwonej. Ocenia się, że z terenów okupowanych powołano do służby 100 do 230 tys. mężczyzn. Jako element niepewny politycznie skierowano ich w głąb ZSRR gdzie pracowali w fabrykach, przy budowie szlaków komunikacyjnych i wyrębie lasów w warunkach takich jak zesłańcy. Wprowadzenie „paszportów” pomogło też w wychwyceniu tzw. niepożądanych osób, które NKWD chciało aresztować w tym głównie oficerów Wojska Polskiego, działaczy społecznych i księży.

 

65 lat temu – na początku stycznia 1944 r. został spalony przez nacjonalistów ukraińskich pochodzący z 1778 r. kościół parafialny pw. Trójcy Świętej i św. Jana Chrzciciela w Torczynie. W ołtarzu głównym znajdował się obraz Chrzest Jana Chrzciciela w Jordanie. Do 17 września 1939 r. proboszczem był ks. Stanisław Jadczyk (1895-1965). Nowy kościół parafialny p.w. Trójcy Świętej i św. Jana Chrzciciela został wzniesiony w latach 1995-1998. Rekonsekracji nowej świątyni dokonał 14 września 1998 r. ordynariusz łucki ks. bp Marcjan Trofimiak.

 

65 lat temu – 5/6 stycznia 1944 r. został wysadzony w powietrze przez banderowców kościół w Drużkopolu, pochodzący z XIX w. pw. Niepokalanego Poczęcia NMP wraz ze znajdującym się tam łaskami słynącym obrazem NMP. Wcześniej, w 1943 r. zniszczono należące do parafii kaplice w Bużanach i Zagajach, gdzie wymordowano 236 osób. Ostatnim proboszczem był ks. Jan Nowak (1881-1972).

 

65 lat temu – 16 stycznia 1944 r. w Porycku został zamordowany przez UPA ks. Stanisław Grzesiak. Urodzony 5 marca 1909 r., przyjął święcenia kapłańskie 10 czerwca 1933 r. Do 1938 r. pracował, jako katecheta w parafii Kiwerce, potem Zdołbunowie. W czasie wojny proboszcz par. Skurcze. Od 1943 r. wieś była obiektem wielokrotnych napadów UPA, ale dzięki sprawnej samoobronie nie została zdobyta. Dnia 15 stycznia 1944 r. opuszczono wieś i pod osłoną nocy konwój ok. 150 mieszkańców wraz z proboszczem ks. Stanisławem Grzesiakiem udał się w kierunku Włodzimierza Wołyńskiego. Ks. Stanisław Grzesiak oddalił się od transportu ludności, udał się do kościoła w Porycku, aby pomodlić się za zamordowanego tam wcześniej ks. Bolesława Szawłowskiego (11 lipca 1943 r.) i 222 parafian. Tam w kościele został zastrzelony przez Ukraińców. Zaraz po opuszczeniu wsi Skurcze, Ukraińcy spalili empirowy kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.

 

65 lat temu – 31 stycznia 1944 r. z polecenia papieża Piusa XII, kardynał Maglicone przygotował nominację dla sufragana przemyskiego ks. bp. Wojciecha Tomaki (1875-1967) na administratora apostolskiego dla diecezji łuckiej. Obawiano się, że z uwagi na możliwość aresztowania ks. bp. Adolfa Szelążka i jego zaawansowany wiek (79 lat), może dojść do wakatu na łuckiej stolicy biskupiej. Jednak polecenie papieża okazało się niewykonalne, nie było możliwości przekroczenia granicy między Generalną Gubernią a Komisariatem Rzeszy na Ukrainie. Kiedy po dłuższym czasie wiadomość ta nieoficjalnymi kanałami dotarła do Łucka, ks. bp A. Szelążek przygotował pismo informując, że nie potrzebuje pomocy, gdyż radzi sobie sam w zarządzaniu diecezją łucką. To niewysłane pismo zostało przejęte przez NKWD podczas aresztowanie biskupa 4 stycznia 1945 r.

Ważniejsze rocznice w 2009 r. cz. 2 (PL)

65 lat temu – w styczniu 1944 r. banderowcy spalili wybudowany w 1934 r. kościół pw. Jana Chrzciciela w Okopach. Pierwszym i ostatnim proboszczem w okresie od 19 sierpnia 1939 r. do 7 grudnia 1943 r. był o. Ludwik Wrodarczyk (1907-1943) zamordowany w okrutny sposób przez banderowców. Wtedy też kościół został ograbiony, spalono wszystkie zabudowania a mieszkańców ok. 40 osób wymordowano. Z kościoła uratowano jedynie obraz Jana Chrzciciela, który znajduje się obecnie w kurii Zgromadzenia Misjonarzy Oblatów w Poznaniu.

 

65 lat temu – w połowie lutego 1944 r. został spalony wraz z ukrywającymi się tam Polakami kościół pw. św. Stanisława Biskupa Męczennika w Wiśniowcu Starym. Kościół wybudowano w 1756 r., ostatnim proboszczem był ks. Mieczysław Morawiec (1878-1947). Po ucieczce wojsk niemieckich i węgierskich przed ofensywą armii czerwonej, w połowie lutego Ukraińcy nawieźli do kościoła słomy, zapędzili tam kilkudziesięciu Polaków i kościół podpalili. Część osób spaliła się żywcem, część udusiła się. Ogółem w Wiśniowcu Starym zamordowano 182 osoby. W tym samym czasie, w klasztorze karmelitańskim w Wiśniowcu Nowym ukryło się 36 mężczyzn i 150 kobiet z dziećmi. Około 20 lutego 1944 r. nacjonaliści ukraińscy udając partyzantów sowieckich wtargnęli do wnętrza i większość wymordowali. Zginął wtedy też przeor klasztoru o. Kamil Sylwester od św. Eliasza. Następnie klasztor obrabowano i podpalono razem z kościołem św. Michała Archanioła z 1740 r. Liczbę wszystkich zamordowanych w Wiśniowcu Nowym ocenia się na ok. 300.

 

65 lat temu – 12 marca 1944 r. w Podkamieniu (archdiec. Lwowska) został zamordowany przez UPA ks. Stanisław Fijałkowski. Urodził się w 1893 r., święcenia kapłańskie przyjął w 1916 r. w Żytomierzu. Pracował kolejno w par. Hołoby, Koziatyń, Równe, Targowicy, Tomaszgrodzie, Rokitnie, Wiśniowcu, Oleksinie i od 1936 r. proboszcz w Poczajowie. W lipcu 1943 r. w obawie przed napadami UPA schronił się wraz ze swoimi parafianami w pobliskim klasztorze dominikanów w Podkamieniu (pow. Brody). Tam wśród kilkuset zmordowanych poniósł męczeńską śmierć wraz ze swoimi parafianami podczas modlitwy przed obrazem Matki Bożej.

 

70 lat temu – 14 kwietnia 1944 r. zginął ks. Stanisław Janaszek, ur. w 1874 r., święcenia kapłańskie przyjął w 1905 r., był administratorem parafii Kuniów, od 1920 par. Kazimirka (obecnie:Kuźmiwka), potem Romanów, Nowy Zahorów. W latach 1929-1932 proboszcz par. Targowica, w 1933 par. Boremel, w 1938 par. Kalinówka. W 1940 r. aresztowany przez NKWD przez rok siedział w więzieniu. Kiedy wrócił do parafii, okazało się, że mieszkańcy zostali deportowani na Syberię. Udając się do Włodzimierza Wołyńskiego został zastrzelony przez żołnierzy węgierskich. Pochowany we Włodzimierzu Wołyńskim.

 

65 lat temu – 16 kwietnia 1944 r. zginął w obozie koncentracyjnym Gross-Rosen ks. Zygmunt Chmielnicki. Urodzony w Nieświczu 11 listopada 1891 r., wyświęcony na kapłana w 1918 r., był w latach 1918-1925 administratorem par. Horoszki i Uszomierz w dek. Owrucz oraz dziekanem tego dekanatu, od 1920 r. kanclerz kurii łucko-żytomierskiej. Aresztowany pierwszy raz przez bolszewików 6 listopada 1923 r. pod zarzutem szpiegostwa, z braku dowodów zwolniony, aresztowany jeszcze trzykrotnie i zwalniany. Dnia 19 lipca 1926 r. kolejny raz aresztowany, skazany na trzy lata więzienia i uwięziony w Butyrkach w Moskwie. Dzięki wymianie więźniów 31 stycznia 1928 r. został zwolniony i rozpoczął pracę w diecezji łuckiej. W latach 1928-1939 był sędzią prosynodalnym w diecezji, a w latach 1931-1939 redaktorem tygodnika diecezjalnego „Życie Katolickie”, był wikariuszem generalnym, a od 13.08. 1942 r. dziekanem dekanatu łuckiego. Pierwszy raz aresztowany przez Niemców 11 sierpnia 1943 r. i zwolniony po trzech miesiącach, ponownie aresztowany w styczniu 1944 r. i wysłany do Gross-Rosen. Skatowany przez kapo umiera, ciało spalono w krematorium.

 

65 lat temu – 26 lipca 1944 r. zmarł ciężko ranny ks. Michał Grodzicki. Urodził się 29  września 1902 r. Święcenia kapłańskie przyjął 5 kwietnia 1930 r. w Łucku. Najpierw był wikariuszem w Kowlu, potem proboszczem w parafii Radów (dek. Dubno). W czerwcu 1943 r. podczas napadu bojówki UPA, wieś została obrabowana i spalona, część mieszkańców zginęła część uciekła. Dnia 3 sierpnia 1943 r. spalono i obrabowano kościół pw. św. Ignacego Loyoli wraz z zabudowaniami gospodarczymi. Ks. Michał Grodzicki przez kilka miesięcy przebywał w Dubnie, potem wyjechał do diec. przemyskiej. Tam ranny w czasie walk frontowych, umiera w Przeworsku.

 

65 lat temu – 27 września 1944 r. zginął przypadkowo ks. Jan Chojnacki postrzelony przez partyzanta sowieckiego podczas pogrzebu partyzanta AK w Ochotnicy Dolnej. Urodzony 23 czerwca 1907 r. święcenia kapłańskie przyjął w Łucku 20 lutego 1937 r., był proboszczem parafii Długoszyje. Kiedy w 1943 r. w wyniku napadów UPA parafia przestała istnieć, wyjechał do diec. tarnowskiej i był duszpasterzem parafii Ochotnica Dolna. Tam jest pochowany.

 

35 lat temu - 3 grudnia 1974 r. w Karagandzie zmarł Sługa Boży ks. Władysław Bukowiński. Urodził się 22 grudnia 1904 (4 stycznia 1905) r. W latach 1921-1931 odbył studia prawnicze i teologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, 23 czerwca 1931 r. otrzymał święcenia kapłańskie. W latach 1936-1939 wykładowca Wyższego Seminarium Duchownego w Łucku. W latach 1939-1945 proboszcz katedry w Łucku. Podczas pełnienia funkcji proboszcza w Łucku został aresztowany w sierpniu 1940 r. przez władze sowieckie i więziony do 20 czerwca 1941 r. Po raz drugi aresztowany w Łucku w styczniu 1945 roku. Przebywał 2 lata w więzieniu sowieckim oraz 8 lat w łagrach do 10 sierpnia 1954 r. Po wyjściu z obozu pracy zesłany do Karagandy w Kazachstanie, gdzie przez dwa lata, do połowy 1956 r., prowadził pracę duszpasterską. Po raz trzeci został tam uwięziony na 3 lata. Po wyjściu z więzienia pełnił dalej pracę duszpasterską w Karagandzie w latach 1961-1969. Przez cały czas pracował w Kazachstanie, sprawując opiekę duszpasterską nad wiernymi różnych narodowości deportowanymi do Kazachstanu przez władze sowieckie,. Zmarł w Karagandzie i tam też jest pochowany.

Na prośbę abpa Jana Pawła Lengi z Karagandy skierowaną do kard. Franciszka Macharskiego, 26 kwietnia 2004 r., oraz po uzyskaniu zgody Konferencji Episkopatu Polski i akceptacji Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych w Watykanie, utworzony został w Krakowie trybunał beatyfikacyjny, a po czterech latach dnia 8 marca 2008 r. zakończył się diecezjalny etap procesu beatyfikacyjnego ks. Władysława Bukowińskiego.

 

35 lat temu – 26 maja 1974 r. święcenia kapłańskie w Rydze otrzymali obecny ordynariusz diecezji łuckiej, ks. bp Marcjan Trofimiak oraz ks. prał. Ludwik Kamilewski proboszcz w Żytomierzu i ks. Wacław Zawalniuk proboszcz w Mińsku.

– Ks. bp Marcjan Trofimiak, (ur. 1947 r.), w latach 1965-1966 kształcił się na wydziale muzycznym Studium Pedagogicznego we Lwowie, 1966-1967 odbył służbę wojskową, 1974-1991 był proboszczem w Krzemieńcu. Dnia 2 marca 1991 r. w katedrze lwowskiej, otrzymał sakrę biskupią, sufragan lwowski (1991-1998). Od 23 marca 1998 r. ordynariusz diecezji łuckiej a 16 maja 1998 r. odbył pierwszy po 73 latach ingres do katedry łuckiej.

– Ks. prał. Ludwik Kamilewski (ur. 1946 r.), wikariusz w Samborze, w latach 1974-1991 wikariusz w Bazylice Metropolitalnej we Lwowie. W 1991-1999 r. proboszcz i dziekan w Łucku na Wołyniu. W 1999-2000 r. proboszcz parafii Kiwerce k. Łucka. Od 2000 r. jest proboszczem parafii pw. Św. Wacława na Kroszni w Żytomierzu. Położył wielkie zasługi w dziele odrodzenia się Kościoła katolickiego na Wołyniu i odzyskaniu wielu świątyń.

– Ks. Władysław Zawalniuk (ur. 1949 r.), po święceniach pracował w Mołdawii w kaplicy cmentarnej, jedynej legalnej parafii. Kiedy w 1979 r. kaplicę zburzono i cofnięto pozwolenie na pracę duszpasterską, wyjeżdża na Białoruś, gdzie do 1989 r. organizował Kościół podziemny. Obecnie jest proboszczem kościoła św. Szymona i Heleny w Mińsku na Białorusi.

 

20 lat temu – 12 listopada 1989 r. pierwszą Mszę. Św. w oddanym wiernym, kościele farnym pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Ostrogu odprawił ks. Antoni Andruszczyszyn,. Początki budowy kościoła sięgają lat czterdziestych XV w., w 1443 r. został zniszczony przez Tatarów. Odbudowę rozpoczęto dopiero w 1582 r. a kościół konsekrowano 26.10. 1624 r. Potem wielokrotnie był okradany, a w 1889 r. został poważnie zniszczony podczas pożaru. Po wielu latach remontu, w 1897 r. został ponownie konsekrowany. Podczas II wojny światowej specjalnie nie ucierpiał. W latach 1948-1958 funkcje duszpasterskie sprawował Serafin Kaszuba (1910-1977). W dzień Bożego Ciała 28 maja 1958 r. władze komunistyczne zamknęły kościół, zerwano krzyż, zabytkowe ołtarze wywieziono do lasu i zniszczono, a świątynię zamieniono na szkołę sportową. Po odzyskaniu świątyni przeprowadzono remont generalny. Od 1992 r. proboszczem parafii jest ks. Witold Józef Kowalów.

 

Ważniejsze rocznice w 2009 r. - zakończenie (PL)

15 lat temu – 24 września 1994 r. ks. bp Marcjan Trofimiak ze Lwowa, poświęcił kościół pw. Najświętszego Serca Jezusa w Kiwercach. Parafia rzymskokatolicka powstała w 1923 roku. Do tego czasu była to część parafii w Łucku. Po utworzeniu parafii, rolę świątyni parafialnej spełniała kaplica, która została wybudowana w latach 1929-1933 ze składek wiernych. Wznoszeniem kościoła kierował i ostatnim przedwojennym proboszczem był ks. Tadeusz Bączkowski (1877-1940). Kościół został poświęcony w 1933 r. przez bp Adolfa Piotra Szelążka (1865-1950).

Po drugiej wojnie światowej, w 1945 roku, kościół został zamknięty przez władze radzieckie. Na początku lat 90 XX wieku zniszczona świątynia została przekazana do użytku Kościołowi Prawosławnemu. W 1993 roku na nowo odrodziła się parafia rzymskokatolicka i od tego czasu budynek kościoła był współużytkowany przez dwa wyznania: katolicy gospodarzyli w prezbiterium, a prawosławni korzystali z reszty kościoła. Kiedy prawosławni wybudowali nową cerkiew katolicy odzyskali cały kościół.

 

15 lat temu – 25 września 1994 r. sufragan lwowski ks. bp Marcjan Trofimiak dokonał rekoncyliacji (obrzęd liturgiczny przywracający miejscom sprofanowanym charakter sakralny) kościoła w Zaturcach. Kościół wybudowany w 1642 r., uszkodzony w 1916 r. przez artylerię rosyjską, w latach 1932-1933 był wyremontowany. W kościele znajdował się cudowny obraz Matki Bożej Pocieszenia z XVII w. Ostatnim proboszczem był ks. Gracjan Rudnicki (1904-1971), później kapelan 27 Wołyńskiej Dywizji Armii Krajowej. Po wojnie przez kilkadziesiąt lat kościół służył, jako magazyn budowlany i skład chemikaliów, odzyskany w 1990 r., potem długo remontowany.

 

15 lat temu – 19 listopada 1994 r. abp Marian Jaworski poświęcił odbudowany kościół i plebanię w Korcu. Kościół parafialny (XVI-XVIII w.) pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Korcu, dziś pw. św. Antoniego został zamknięty w 1961 roku, jako jeden z ostatnich na Wołyniu. Organy zostały porąbane. W niedługim czasie kościół został zamieniony na skład żrących substancji chemicznych. W bocznej kaplicy umieszczono toalety dla pracowników. Kościół odzyskano w 1990 r. kompletnie zdewastowany. Ponieważ kościół jest zabytkiem architektury i zabytkiem historycznym, władze państwowe częściowo dopomogły w jego restauracji. Od 2005 r. proboszczem jest ks. Waldemar Szlachta.

 

 

15 lat temu – w listopadzie 1994 r. ukazał się pierwszy numer pisma religijno-społecznego Rzymskokatolickiej Diecezji Łuckiej „Wołanie z Wołynia” założonego przez ks. Witolda J. Kowalowa, który jest redaktorem naczelnym, wydawcą, który też wykonuje skład i jest autorem wielu publikacji. Dotychczas ukazało się 85 numerów tego 48 stronicowego, cennego wydawnictwa, ostatnio wzbogaconego o kolorową okładkę. Przy redakcji „Wołanie z Wołynia” od 1997 r. istnieje seria wydawnicza „Biblioteka «Wołania z Wołynia», w której do tej pory ukazało się już 62 pozycji książkowych o tematyce kresowej.

 

10 lat temu – 12 czerwca 1999 r. do Zamościa, na spotkanie z Ojcem Świętym Janem Pawłem II przybyły z Wołynia 42 autobusy z ok. 1600 pielgrzymami. Najwięcej było ich z Łucka, Równego, Ostroga i Zdołbunowa. Udzielając błogosławieństwa Papież poświęcił 3 dzwony dla kościoła w Torczynie i kamień węgielny dla nowobudowanego kościoła w Kostopolu. Jeszcze tego samego roku, dnia 14 września Torczyn usłyszał swoje dzwony. Po 9 latach od poświęcenia kamienia węgielnego, 18 września 2008 r. ordynariusz diecezji łuckiej bp. Marcjan Trofimiak konsekrował nowy kościół pw. Najświętszego Serca Jezusa w Kostopolu.

 

Mieczysław Malinowski

 

[„Wołanie z Wołynia” nr 1 (86) ze stycznia-lutego 2009 r., s. 11-20.]

 

Święta

Piątek, I Tydzień Adwentu
Rok C, I
Dzień Powszedni albo wsp. św. Mikołaja, biskupa

Sonda

Kiedy powinna być Msza Święta wieczorna w czasie wakacji?

Powinna być o godzinie 18:00

Powinna być o godzinie 19:00

Jest to dla mnie bez różnicy


Licznik

Liczba wyświetleń:
10303245

Statystyki

Zegar